Αποζημίωση χρήσης και συντήρησης οχημάτων διανομέων

Με τις διατάξεις του άρθρου 56 του Ν.4611/2019 ορίζονται κανόνες για την υγεία και την ασφάλεια κατά τη διανομή και μεταφορά προϊόντων και αντικειμένων.

1. Οχήματα ιδιοκτησίας του εργαζόμενου

Όταν οι εργαζόμενοι χρησιμοποιούν μοτοποδηλάτο ή μοτοσυκλέτα δικής τους ιδιοκτησίας, νομής ή κατοχής, ο εργοδότης καταβάλλει πρόσθετη μηνιαία αποζημίωση χρήσης και συντήρησης του οχήματος που ισούται τουλάχιστον με το δεκαπέντε τοις εκατό (15%) του νόμιμου κατώτατου μηνιαίου μισθού ή της αντίστοιχης προκύπτουσας αναλογίας σε περίπτωση μερικής απασχόλησης.

Η εν λόγω πρόσθετη αποζημίωση καταβάλλεται αποκλειστικά για την κατ΄ ελάχιστον κάλυψη των αυξημένων αναγκών συντήρησης και χρήσης του οχήματος, που συνεπάγεται η εντατική χρήση του για λογαριασμό της επιχείρησης, οπότε σαφώς δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτήν τα έξοδα κίνησης του οχήματος ή άλλα ποσά που, στο πλαίσιο της σχέσης εργασίας, καταβάλλονται από την εργοδότη για την κάλυψη λειτουργικών αναγκών της επιχείρησης, τα οποία εξάλλου συνεχίζουν να καταβάλλονται τόσο σε αυτούς που χρησιμοποιούν κατά την εκτέλεση της εργασίας τους μοτοσυκλέτα ή μοτοποδήλατο ιδιοκτησίας, νομής και κατοχής του εργοδότη όσο και σε αυτούς που χρησιμοποιούν μοτοσυκλέτα ή μοτοποδήλατο δικής τους ιδιοκτησίας, νομής και κατοχής.

Το ποσοστό 15% αποτελεί το κατώτατο όριο της πρόσθετης μηνιαίας αποζημίωσης χρήσης και συντήρησης του μοτοποδηλάτου ή της μοτοσυκλέτας, επομένως είναι επιτρεπτή οποιαδήποτε ευνοϊκότερη συμφωνία σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο για την καταβολή υψηλότερου ποσού αποζημίωσης. Εξάλλου, η πρόβλεψη περί προσαρμογής του ύψους των σχετικών εξόδων χρήσης και συντήρησης του οχήματος στις συγκεκριμένες, υποκειμενικές συνθήκες κάθε επιμέρους περίπτωσης, καθ΄ υπέρβαση του κατώτατου ορίου που προβλέπει η διάταξη, έχει συμπεριληφθεί ήδη στην Αιτιολογική Έκθεση του Νόμου, σύμφωνα με την οποία: «Αυτονόητο είναι ότι σε περίπτωση που τα έξοδα χρήσης και συντήρησης των ανωτέρω οχημάτων υπερβαίνουν το ποσό που ορίζεται στην προτεινόμενη ρύθμιση, ο εργοδότης οφείλει παρομοίως να τα καλύψει με δική του δαπάνη.». Ευνόητο επίσης είναι ότι η περιστασιακή καταβολή, ποσού αποζημίωσης υπέρτερου του κατώτατου μηνιαίου ορίου, κατά τα ανωτέρω, σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται τη δυνατότητα συμψηφισμού του υπερβαίνοντος ποσού με την αποζημίωση χρήσης και συντήρησης που θα οφείλεται τον επόμενο ημερολογιακό μήνα.

1.1 Ασφαλιστικές εισφορές και παρακράτηση φόρου

Η αποζημίωση δεν υπόκειται σε κρατήσεις ασφαλιστικών εισφορών. Η αποζημίωση καταβάλλεται από τους εργοδότες μέσω λογαριασμού πληρωμών, αποδίδεται από τον οικείο πάροχο υπηρεσιών πληρωμών στους λογαριασμούς των εργαζομένων και αποτυπώνεται διακριτά στα χορηγούμενα εκκαθαριστικά σημειώματα αποδοχών.

Στην εγκύκλιο του Υπουργείου Εργασίας 29613/1754/1-7-2019, αναφέρεται ότι, το αναλογούν ποσό καταβάλλεται πλέον του νομίμου/συμφωνηθέντος μισθού ή ημερομισθίου, έτσι ώστε να μην επιβαρύνονται αποκλειστικά οι εργαζόμενοι με τα έξοδα χρήσης και τα έξοδα της επιβεβλημένης συντήρησης του οχήματος κατά την χρήση του για λογαριασμό της εργοδότριας επιχείρησης. Δεδομένου του ανωτέρω σκοπού για τον οποίο καταβάλλεται η πρόσθετη μηνιαία αποζημίωση χρήσης και συντήρησης, δεν έχει τον χαρακτήρα μισθού ούτε συμπεριλαμβάνεται στην έννοια των τακτικών αποδοχών, καθώς δεν αποτελεί παροχή που δίνεται ως αντάλλαγμα της εργασίας, ενώ δεν υπόκειται και σε κρατήσεις ασφαλιστικών εισφορών. Συνεπώς, δεν υπολογίζεται στα επιδόματα εορτών, αδείας κ.λπ..

Ο ΚΦΕ (Ν.4172/2013), αναγνωρίζει ότι ποσά που δεν εμπίπτουν στο εννοιολογικό πεδίο κανενός από τα αναφερόμενα εισοδήματα (μισθωτής εργασίας, επιχειρηματικής δραστηριότητας, από κεφάλαιο, από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου του άρθρου 7 του ΚΦΕ), δεν υπόκειται σε φόρο. Στην αιτιολογική έκθεση του νόμου, αναφέρονται ενδεικτικά οι υποτροφίες ή τα χρηματικά βραβεία, που χορηγούνται από το δημόσιο ή άλλους φορείς, τα οποία δεν υπάγονται σε καμία από τις αναγνωριζόμενες πηγές εισοδήματος και κατά τούτο δεν υπόκεινται σε φόρο. Περαιτέρω, η Φορολογική Διοίκηση υιοθετώντας απόφαση του ΣτΕ (απόφαση ολομέλειας 29/2014), δέχεται ότι η οικονομική παροχή (υπόθεση επιδόματος βιβλιοθήκης) δίνεται για την κάλυψη δαπανών, έχει αποζηµιωτικό χαρακτήρα και δεν αποτελεί εισόδημά σύμφωνα µε όσα ορίζει το άρθρο 78§1 του Συντάγματος και ενώ αφορούσε υπόθεση µε τις προϊσχύουσες διατάξεις του Ν.2238/1994 (άρθρο 4§1), τυγχάνει της ίδιας αντιμετώπισης και μετά την εφαρμογή του νέου ΚΦΕ-Ν.4172/2013 (εγκ. 1064795/2015).

Με βάση τα προεκτεθέντα, εκτίμηση μας είναι ότι σε αυτή την κατηγορία εμπίπτει και η οικονομική ενίσχυση που καταβάλλεται βάσει των διατάξεων της παρ. 7 του άρθρου 56 του Ν.4611/2019 καθώς όπως αναφέρθηκε έχει αποζηµιωτικό χαρακτήρα αφού χορηγείται για την κάλυψη των δαπανών συντήρησης του οχήματος. Επομένως, δεν αποτελεί εισόδημα υποκείμενο σε παρακράτηση φόρου.

2. Οχήματα ιδιοκτησίας του εργοδότη

Όταν, κατά την εκτέλεση της εργασίας τους, οι εργαζόμενοι χρησιμοποιούν μοτοποδήλατο ή μοτοσυκλέτα, κατά την έννοια του άρθρου 2 του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (Ν. 2696/1999), ιδιοκτησίας, νομής ή κατοχής του εργοδότη, για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων, ο εργοδότης λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα, ώστε τα οχήματα να είναι κατάλληλα προσαρμοσμένα και συντηρημένα προκειμένου να διασφαλίζεται η ασφάλεια και η υγεία τους.

Στην περίπτωση αυτή, δεν υπάρχει υποχρέωση καταβολής της αποζημίωσης που αναφέρεται στην ανωτέρω παρ. 1.

3. Εξοπλισμός προστασίας εργαζομένων

Ο εργοδότης εφοδιάζει με τον κατάλληλο εξοπλισμό προστασίας τους εργαζόμενους που χρησιμοποιούν μοτοποδήλατο ή μοτοσυκλέτα, ιδιοκτησίας, νομής ή κατοχής δικής του ή των εργαζομένων κατά την εκτέλεση της εργασίας τους για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων.

Με απόφαση των Υπουργών Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Προστασίας του Πολίτη και Υποδομών και Μεταφορών καθορίζονται τα πιστοποιητικά και τα προβλεπόμενα λοιπά έγγραφα που οφείλει να διαθέτει ο εργοδότης, σχετικά με την ορθή συντήρηση των οχημάτων, το είδος και τις προδιαγραφές του εξοπλισμού προστασίας, τις προδιαγραφές και τα τεχνικά χαρακτηριστικά του προσαρτώμενου αποθηκευτικού χώρου στα οχήματα, τον φορέας πιστοποίησης της ευστάθειας του οχήματος, την πρότυπη γραπτή εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου για τις δραστηριότητες και κάθε άλλη λεπτομέρεια.

Μέχρι την έκδοση της απόφασης ως κατάλληλος εξοπλισμός προστασίας ορίζεται το προστατευτικό κράνος, πανωφόρι κατάλληλο για την προστασία του αναβάτη του μοτοποδηλάτου ή της μοτοσυκλέτας, αδιάβροχη προστασία, γάντια και ανακλαστικό γιλέκο.

Ακόμα, ο εργοδότης λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα, ώστε οι εργαζόμενοι να έχουν στην διάθεσή τους επαρκείς πληροφορίες και, όταν απαιτείται, γραπτές οδηγίες χρήσης σχετικά με τον εξοπλισμό προστασίας. Οι πληροφορίες και γραπτές οδηγίες πρέπει να είναι διαθέσιμες μέσα στην επιχείρηση ή εγκατάσταση και να είναι κατανοητές για τους ενδιαφερόμενους εργαζόμενους.

Τα προβλεπόμενα μέτρα για την ασφάλεια και την υγεία σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγονται την οικονομική επιβάρυνση των εργαζομένων αλλά επιβαρύνουν εξ ολοκλήρου τον εργοδότη.